Độ ph của đất là gì?

Độ pH của đất thường cố định với từng loại đất hay khu vực có vị trí địa lý tương ứng. Tuy nhiên những yếu tố ngoại cảnh như thời tiết, tác động của con người và khí hậu có thể làm thay đổi giá trị pH của đất.

Để hiểu thêm tầm quan trọng của chỉ số pH đất, cách đo và điều chỉnh độ pH cho từng loại đất. Hãy cùng thiết bị Thịnh Phú tìm hiểu bài viết này nha.

Độ pH của đất là gì?

Độ pH của đất là thước đo độ chua hoặc độ kiềm của đất. Nói đơn giản là xác định được độ pH thì ta xác định loại đất đó có độ kiềm cao hay thấp, độ chua thấp hay cao.

Giá trị pH thực chất là thước đo nồng độ ion hydro. Bởi vì nồng độ ion hydro thay đổi trong một phạm vi rộng, thang logarit (pH) được sử dụng: khi pH giảm 1, độ axit tăng lên 10.

Nếu đất rất chua (tính axit) thì độ pH thấp và nồng độ ion hydro cao. Do đó, ở các giá trị pH cao (kiềm), nồng độ ion hydro thấp.

Hầu hết các loại đất có giá trị pH từ 3,5 đến 10. Ở những khu vực có lượng mưa cao hơn, độ pH tự nhiên của đất thường dao động từ 5 đến 7, trong khi ở những khu vực khô hạn là 6,5 đến 9.

Đất có thể được phân loại theo giá trị pH của chúng gồm:

• Từ 6,5 đến 7,5: Là đất trung tính 
• Trên 7,5: Đất kiềm.
• Dưới 6,5 – Đất có tính axit.
• Độ pH nhỏ hơn 5,5 được coi là đất có tính axit mạnh.
• Trường hợp đặc biệt là đất phèn thường có giá trị pH luôn nhỏ hơn 4.

Nguồn gốc tạo nên độ pH đất

Độ pH của đất tự nhiên phụ thuộc vào loại đá mà đất được hình thành và các quá trình phong hóa tác động lên nó. Ví dụ như khí hậu, thảm thực vật, địa hình và thời gian. Các quá trình này có xu hướng làm giảm độ pH (tăng tính axit) theo thời gian.

Một số hoạt động nông nghiệp cũng có thể đẩy nhanh quá trình axit hóa đất như sử dụng lượng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu trong thời gian dài.

Do tác động của thiên nhiên và biến đổi khí hậu cũng là yếu tố tạo nên những loại đất có tính axit cao hay độ kiềm cao.

Những yếu tố ảnh hưởng đến độ pH của đất 

Có nhiều yếu tố tự nhiên và tác động của con người làm thay đổi giá trị pH của đất. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

• Độ pH của đất bị ảnh hưởng bởi việc quản lý và sử dụng đất. 
• Nhiều loại thực vật ảnh hưởng đến độ pH của đất. Ví dụ, các khu vực đất rừng có xu hướng chua hơn các khu vực đồng cỏ. 
• Chuyển đổi đất từ đất rừng hoặc đồng cỏ sang đất trồng trọt có thể dẫn đến pH thay đổi mạnh sau một vài năm. 
• Những những thay đổi do mất chất hữu cơ, loại bỏ các khoáng chất trong đất khi cây trồng được thu hoạch, xói mòn lớp bề mặt.
• Việc bổ sung phân bón nitơ và lưu huỳnh có thể làm giảm độ pH của đất theo thời gian.
• Quá trình nhiễm mặn, xâm nhập mặn cũng là nguyên nhân giảm độ pH trong đất.

Tại sao độ pH của đất lại quan trọng?

Độ pH rất quan trọng đối với sự phát triển của thực vật vì nó quyết định hầu hết các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng. Ở độ pH của đất là 6,5, số lượng chất dinh dưỡng có sẵn cao nhất để thực vật sử dụng. 

Nếu độ pH của vườn rau quá thấp, một số chất dinh dưỡng sẽ trở nên ít hơn, đặc biệt là phốt pho, trong khi các chất dinh dưỡng khác, như nhôm và mangan, có thể trở nên độc hại. Mức độ pH có tính axit cũng ảnh hưởng đến các vi khuẩn có lợi trong đất.

Đất kiềm có độ pH cao cản trở sự sẵn có của các chất dinh dưỡng như sắt, mangan, đồng, kẽm và cả phốt pho. Thực vật phụ thuộc vào hàm lượng sắt cao, đặc biệt là cây xanh, hoạt động kém trong đất kiềm.

Cách đo độ ph của đất

Có nhiều phương pháp giúp đo và xác định nhanh độ pH của nhiều loại đất gồm:

Phương pháp thủ công

Sử dụng các chất hóa học như dấm chua, baking soda với tỉ lệ phù hợp với mẫu đất giúp xác định nhanh loại đất đó có tính axit hay kiềm.

Sử dụng kinh nghiệm bản thân, ngửi mùi của đất, màu sắc đất hay những biểu hiện của cây trồng mà xác định được chỉ số pH đất cao hay thấp.

Ưu điểm: Nhanh, đơn giản, không tốn nhiều chi phí và thực hiện bất kỳ lúc nào.

Nhược điểm: Kết quả có độ chính xác thấp và không xác định chính xác giá trị pH cụ thể.

Phương pháp kỹ thuật

Sử dụng các loại máy đo điện tử chuyên dụng như máy đo pH đất Takemura, các biện pháp phân tích và đo trực tiếp trong phòng thí nghiệm. 

Ưu điểm: Xác định chính xác giá trị pH cụ thể, thời gian đo nhanh và độ tin cậy cao. 

Nhược điểm: Chi phí cao.

Những cách điều chỉnh độ pH của đất trồng 

Cách tăng độ pH đất

Nếu đất chua nên bón vôi để tăng độ pH của đất và làm cho đất bớt chua hơn. Lượng vôi chính xác cần thiết để điều chỉnh pH thích hợp chỉ có thể được xác định bằng thử nghiệm đất. 

Nếu kiểm tra đất có hàm lượng magie cao, hãy sử dụng vôi tôi. Nếu thử nghiệm cho thấy sự thiếu hụt magie, thì hãy sử dụng đá vôi dolomitic.

Người dùng nên kết hợp với thiết bị bút đo ph đất để giám sát và kiểm tra xem pH đất có tăng như đúng chỉ số mà mình mong đợi không nha.

Cách giảm độ pH đất

Nếu bạn đang trồng các loại cây ưa axit, nên bổ sung thêm nguyên tố lưu huỳnh hoặc nhôm sunfat.

Lưu huỳnh nguyên tố bị oxi hóa bởi các vi sinh vật trong đất. Phải mất vài tháng để điều chỉnh độ pH. Nên trộn lưu huỳnh vào đất sẽ mang lại kết quả tốt hơn là thêm nó lên bề mặt vì nó được xử lý nhanh hơn khi trộn vào đất. 

Nhôm sunfat phản ứng nhanh với đất và làm thay đổi độ pH của đất nhanh chóng, nhưng làm tăng khả năng cháy rễ cây.

Xem thêm: Cách giảm độ pH trong nước

Kết luận: Việc kiểm tra và đo độ pH đất trồng trọt, đất nông nghiệp thường xuyên là điều bà con nông dân nên thực hiện thường xuyên để kịp thời đưa ra các biện pháp điều chỉnh pH đất hợp lý nhất.